مقدمه 

دیدگاه مالی رفتاری نشان می دهد که برخی از تغييرات قيمت اوراق بهادار، هيچ دليل بنيادی نداشته و گرایش احساسی سرمایه گذار، نقش مهمی درتعيين قيمت ها بازی می کند. این دیدگاه، به سرعت گسترش یافته است و به بررسی فرآیند تصميم گيری سرمایه گذاران و عکس العمل آنها نسبت به شرایط مختلف بازارهای مالی می پردازد و تأکيد آن بيشتر به تأثير احساسات، شخصيت، فرهنگ و قضاوت های سرمایه گذاران برتصميمگيری سرمایه گذاری می باشد.در حقيقت، فعل و انفعال پویا بين معامله گران اختلال زا و آربيتراژگران منطقی قيمت ها را شکل می دهد و اگر یک سهام معامله گرهای اختلال زای بيشتر و یا معامله گرهای منطقی کمتری داشته باشد نوسانات قيمتی آن چشمگير است، تئوری مالی رفتاری نشان می‌دهد که تغییرات قیمت اوراق بهادار، هیچ دلیل بنیادی نداشته و تمایلات رفتاری سرمایه‌گذاران، نقش مهمی در تعیین قیمت‌ها ایفا می‌کند (اصغری وهمکاران،1403).پیش بینی اغراق آمیز از رشد بلندمدت شرکت احساسات و هیجانات سرمایه گذاران را تحت تأثیر قرار داده و منجر به قیمتگذاری اشتباه می شود. با شفاف سازی اطلاعات شرکت در دوره های بعد، این قیمت گذاری بیش از حد اصلاح گردیده و قیمت سهام تصحیح می شود(حسن زاده دیوا و بزرگ اصل،1403).

تخصیص بهینه منابع مالي یکي از مهمترین اقدام ها در حوزه سرمایه گذاری است که به جرات مي توان گفت نتیجه نهایي همه تلاشهای مدیریت سرمایه گذاری در این مرحله نمود پیدا مي کند. سرمایه گذاران چه در سطح خرد و چه در سطح نهادی همیشه به دنبال آن هستند که منابع مالي محدود خود را با رعایت اصول مدیریت سرمایه گذاری به صورت بهینه به گزینه های مختلف تخصیص دهند. بورس اوراق بهادار در حکم یک بازار مالي نقش مهمي در این راستا ایفا مي نماید. ازجمله پدیده های مهمي که در بازار سهام وجود دارد قیمت گذاری سهام مي باشد که درست یا نادرست بودن آن مي تواند نقش بسزایي بر عملکرد بورس و ارزش شرکت ها داشته باشد. قیمت سهام در بورس اوراق بهادار نشان دهنده ارزش بازار سهام است و معمولاً نشان دهنده ارزش سرمایه گذاری سهامداران مي باشد،  خطای قیمت گذاری سهام یکي از کلیدی ترین و حساس ترین مراحل واگذاری در بورس است. قیمت گذاری بالای سهم مي تواند با کاهش تقاضا برای سهام در دست واگذاری، فرآیند خصوصي سازی را با شکست مواجه سازد و قیمت گذاری پایین سهم نیز شکست بلندمدت سیاست واگذاری را به دنبال دارد (شجاعی وعبدالباقی عطاآبادی ،1402).

قيمت گذاري نادرست، موقعيتي است كه در آن قيمـت سـهام در بازار سرمايه با ارزش ذاتي آن تفاوت دارد. برخي علل قيمتگذاري نادرست، اطلاعات نامتقارن بين مدير و سرمايه گـذار و سوگيري ارزيابي سرمايه گذار هنگام ارزيابي سهام است.بيش ارزشيابي بازار سهام مي تواند تضاد با منافع بين مديران و سهامداران را تشديد كند كه اين موضوع براي ارزش ذاتي (بنيادي) زيان آور است. سرمايه گذاران حرفه اي و غيرحرفه اي در صورت پيچيده بودن گزارش هاي مـالي قـادر بـه درك اطلاعـات نبوده و گزارش هاي مالي پيچيده تر، باعث كاهش كارايي قيمت گذاري و عدم اطمينان مي شود. هنگـامي كـه ارزش بـازار سهام، بيشتر از ارزش ذاتي آن باشد، سهام، بيش ارزشيابي شده است و زماني كه ارزش بازار سـهام كمتـر از ارزش ذاتـي آن باشد، سهام كم ارزيـابي شـده اسـت ، منشـأ بخـش قابـل تـوجهي از قيمتگذاري نادرست سهام مي تواند فقدان كيفيت اطلاعات و شفافيت در سطح شركت باشد. ابهام سرمايه گذاران زمـاني افزايش مي يابد كه آنها دسترسي محدودي به اطلاعات داشته باشند، يا زماني كه اطلاعات در دسترس سـرمايه گـذاران كيفيت ضعيفي داشته باشد(رضوی خسروشاهی وهمکاران،1401).

زمانی که قیمت بازار از قیمت ذاتی آن منحرف شود قیمت گذاری نادرست سهام اتفاق می افتد در نتیجه عدم تقارن اطلاعاتی کماکان می تواند باعث قیمت گذاری نادرست سهام شود . از جمله ارقامی که سرمایه گذاران در زمان قیمت گذاری سهام یک شرکت به شیوه ی تولید آن دقت کافی ندارند سود حسابداری است . سرمایه گذارانی که به شیوه ی محاسبه عدد سود دقت نداشته باشند ( سرمایه گذاران ناآگاه ) ، میزان پایداری آتی اقلام تعهدی ، خالص دارایی های عملیاتی و در نتیجه میزان سودآوری سال های آتی شرکت را بیش از واقع برآورده کرده ، سهام شرکت به اشتباه  ( بیش از ارزش ذاتی ) قیمت گذاری می کنند و بدین ترتیب بازده آتی کمتری کسب می نمایند ( هرشیلیفر  و همکاران ، 2004 ). همچنین نشانگر میزان تغییرات مشترک قیمت سهام با تغییرات بازده ی بازار بوده است که بیانگر میزان انعکاس اطلاعات بازار نسبت به اطلاعات خاص شرکت در قیمت سهام است . به عبارتی ، هر قدر محیط اطلاعاتی بازار سرمایه از شفافیت بیشتری برخوردار باشد میزان انعکاس اطلاعات خاص شرکت در قیمت سهام افزایش می یابد و در نتیجه همزمانی قیمت سهام که معیار معکوسی از تاثیر این اطلاعات در قیمت سهام است، کاهش می یابد (احمد ، 2009) . از جمله کاربرد های فراوانی که همزمانی قیمت سهام دارد برای قیمت گذاری دارایی ها ، سرمایه گذاران و نیز معامله گرانی که به صورت روزانه خرید و فروش می کنند و از نوسانات روزانه قیمت نفع می برند .منگ  وهمکاران  (2023)معتقدند که بخش مهمی از قیمت گذاری نادرست سهام به علت نبود شفافیت در سطح شرکت است. زمانی که سرمایه گذاران خارج شرکت دسترسی محدودی به اطلاعات شرکت داشته باشند یا وقتی که اطلاعات سهامداران در مقایسه با اشخاص داخل شرکت از کیفیت پایین تری برخوردار باشد ابهام سرمایه گذاران خارج شرکت درباره ی جریان نقدی آتی شرکت افزایش می یابد . در نتیجه هرچه سرمایه گذاران اطلاعات مبهمی درباره ی جریان های نقدی شرکت داشته باشند ، درجه انحراف قیمت بازار از قیمت ذاتی بیشتر است . پژوهشگرانی همچون زای  (2001) ، چنگ و توماس (2006) ، کانگ  و همکاران (2010) معتقدند قیمت گذاری نادرست اصولا به اقلام تعهدی غیرعادی و نه به اقلام تعهدی عادی مرتبط است . زیرا برای بازار ، مشاهده ی اقلام تعهدی آسان  تر از مشاهده ی اقلام تعهدی عادی می باشد . بنابراین این امر جدای از اعمال یا عدم اعمال مدیریت سود بر روی اجزای عادی یا غیر عادی اقلام تعهدی خواهد بود . بر این اساس اقلام تعهدی غیر عادی سبب قیمت گذاری نادرست اوراق بهادار می گردد . در ادبیات مالی از نابهنجاری اقلام تعهدی برای ارتباط قیمت گذاری اشتباه با اقلام تعهدی غیرعادی می باشد .وجود اطلاعات با کیفیت برای ارائه گزارش‌های مالی که مورد استفاده، استفاده‌کنندگان داخلی و خارجی است حائز اهمیت می‌باشد.