طبق مفاد قانون اساسی معارف مصوب 1290 شمسی ، ساختار آموزشی آموزش و پرورش ایران شامل 6 ساله ابتدایی ، 3 سال دوره اول متوسطه ( سیکل اول ) ، 3 سال دوره دوم متوسطه ( سیکل دوم ) به مدت 12 سال تعیین شده است .
این ساختار آموزشی در سال 1344 براساس طرح اصلاح آموزش و پرورش به شرح زیر تغییر یافت : دوره پیش دبستانی 2 سال ، دوره ابتدایی ( مرحله اول آموزش عمومی ) 5 سال و دوره راهنمایی تحصیلی ( مرحله دوم تعلیمات عمومی )3 سال و دوره متوسطه نظری و فنی و حرفه ای 4 سال .
دوره راهنمایی که در آن گروه سنی 11- 13 ساله تحصیل کرده اند از مهرماه سال تحصیلی 1351- 1350 آغاز گردید و تا سال 1390 ساختار آموزشی به موجب سند تحول بنادین آموزش و پرورش ادامه یافت و با تصویب سند یاد شده دوره ابتدایی در دوره مرحله 3 ساله (6 سال ) و دوره اول متوسطه 3 ساله و دوره دوم متوسطه نظری ، فنی و حرفه ای و کاردانش 3 ساله مطرح شد و مقررر گردید از سال تحصیلی 1391-1390 به تدریج پایه ها و دوره های تحصیلی بر اساس مصوبه سند تحول تشکیل گردد و به فارغ التحصیلان دوره اول متوسطه پس از 9 سال تحصیلی رسمی مدرک این دوره داده شود .
اهداف دوره راهنمایی تحصیلی
در دوره راهنمایی تحصیلی ، نوجوانان مرحله دشوار رشد و سازگاری اجتماعی را می گذارنند . در تدوین هدف ها و تعیین برنامه های آموزسی و پرورشی ، توجه به مبانی فلسفی ، زیستی ، روانی و اجتماعی دوره نوجوانی اهمیت دارد . اهداف مورد نظر در دوره راهنمایی عبارت اند از :
- پرورش فضایل اخلاقی و معنوی دانش آموزان .
-کمک به ایجاد نظم و تربیت و تفکر علمی که از دوره پنج ساله ابتدایی آغاز شده است .
- آماده ساختن دانش آموزان برای ادامه تحصیل در دوره متوسطه یا ایجاد آمادگی برای شروع زندگی اجتماعی و تولیدی از طریق ارائه برنامه ها و کوشش های آموزش و پرورش .
-کشف و شناخت استعداد و علایق شخصی و رغبت های فردی دانش آموزان .